Türkiye Ortadoğu İlişkileri - Arap Baharı

Uluslararası İlişkiler Türkiye Ortadoğu İlişkileri dersi özet ders notundan faydalanabilirsiniz. Yorum kısmından teşekkürlerinizi bekliyoruz 🙂

escort izmir

ARAP BAHARI

Çıkış sebebi İçsel mi Dışsal mı? Açıklayınız. İçsel sebepleri de var dışsal sebepleri de ancak içsel sebeplerin yoğunluğu ve derinliği dışsal sebepleri tetikleyen birer unsur olduğu için içsel sebeplerin daha ön planda olduğunu söyleyebiliriz.
- Dışsal: Irak işgali ile mezhepsel, etniksel sorunların derinliğinin ABD tarafından keşfedilmesi, Otoriter rejimlerin baskıcı uygulamaları, muhaliflere baskılar şiddetin artışı, ekonomik bir takım gerekçeler gelir adaletsizliği işsizlik, 2008 krizi vb. sonucu Arap Baharı sürecini doğurmuştur. Ancak bu içsel ve bölgeye has sorunların varlığı Arap Baharı’nın zeminini hazırlayan malzeme olması sebebiyle, dışsal faktörler sadece bu malzemeyi zenginleştirerek kullanma yoluna gitmişlerdir. Bu bağlamda yoğunlukla içsel sebepler olarak cevap verilebilir.

Arap Baharı: Tunus ve Mısır

Ekonomik Nedenler:
- Ekonomik yapıdan pay alamayan büyük bir kesimin olması
- İşsizliğin artması
- Yolsuzluğun had safhaya çıkması
- Gelir adaletsizliğinin artması
- Yaşam koşullarının kötü olması
- 2008 ekonomik krizi

Siyasi Nedenler:
- Gücün bir kişi ya da belli bir zümrenin elinde bulunması
- Muhalefetin yıllardır baskı altında kalması
- Yönetimin demokratik temellere dayanmaması (özgürlüklerin kısıtlanması)
- İşkence ve rüşvetin artması
- Polis şiddetinin yaygınlaşması
- Adalette yaşanan sıkıntılar
- Kitle iletişim araçlarındaki gelişmeler
- İktidarın babadan oğula bırakılmak istenmesi (Mısır ve Libya)
- Tunus’ta ki halk hareketinin

Neden başarılı oldu?
- Toplumsal tepkinin büyük olması ve geniş bir tabana yayılması
- Ordunun tavrı: Tunus’ta Zeynel Abidin bin Ali’ye ülkeyi terk etme çağrısında bulundu.
  - Ordunun rejimle olan bağlantısı önemli: Tunus’taki ordunun yapısı siyasi yapıdan bağımsız yapıda olduğu için kurumsallaşmış durumdadır Kamu düzeninin halkın yararına tavır sergilemiştir.

TUNUS
- Ekim 2011: En Nahda Partisi kazandı www.bilgiajansi.com
- Ocak 2014: Arap dünyasındaki en çoğulcu ve demokratik anayasa kabul edildi
- Ekim 2014: seçimleri solcu nida partisi 1., Nahda hareketi 2.bitirdi.
- Aralık 2014: nida partisi lideri es-sibsi cumhurbaşkanı oldu.
- Temmuz 2016: tunus ulusal diyalog dörtlüsü Nobel barış ödülünü aldı
- 2019’da arap baharı sonrasında 3.kez parlamento seçimleri yapıldı.

MISIR
- Mısır’da ki hareketin başlamasında öncü gençlik hareketleridir. Müslüman kardeşler daha sonradan dahil olmuştur. Çıkış sebepleri başlıca Tunus’la benzer olmakla beraber Hüsnü Mübarek’in babadan oğula yönetim devri düşüncesi de etkili olmuştur. Başarılı olması yine ordunun tavrı etkili olmuştur. Mübarek’in ordu ile arasındaki kopukluk düşüşün sebebi olmuştur.
Arap Baharı’nın domino etkisi Mısır’daki halk hareketinin başarılı olması etkili olmuştur.
Mısır ordusu halka silah kullanmamıştır. Bu da devrimde etkili olmuştur. Ancak Mısır ordusu Mübarek’i istifaya zorlamamış, Mübarek’in olayları bastıramaması karşısında da kaybetmiş oldu.
Hüsnü Mübarek’in istifasından sonra Yüksek Askeri Konsey YAK yönetimi devraldı.
Cumhurbaşkanı Hüseyin Tantavi oldu ancak YAK sivil yönetime geçmekte yavaş ve isteksiz davranarak seçim takviminin açıklanmasında adeta gevşeklik göstermiştir.
Bu hızlandırılmayan durum halkın tepkisini çekerek 27 Mayıs 2011 tarihinde halkın tekrar sokaklara YAK aleyhine inmesine, gösteriler düzenlemeye başlamasına sebep olmuştur.. (2.Devrim olarak adlandırılabilir.)
Ardından 3 aşamalı seçim kararı alınarak 28 Kasım 2011 ve 11 Ocak 2012 arasında yapılması kararlaştırıldı.
Seçimler H.A.P (Müslüman Kardeşler) kazandı.
Daha sonra askeri bürokratik yapı olası yeni düzenin de eski askeri bürokratik yapı içerisinde kalması için bir takım değişikliklere gidiyor.
YAK, orduya yüksek yetkiler tanıyan bildiriyi kabul ediyor 17 Mayıs 2012
Anayasa Mahkemesi, Kasım 2011-Ocak 2012 seçimlerini geçersiz sayıyor, 13 Haziran 2012’de
Cumhurbaşkanını, orduyla uyumlu çalışmaya zorunlu hale getirmeye çalışıyorlar. Mursi kazanmadan önce gerçekleşen olaylar bunlar. Müslüman kardeşlerin ve mursinin kontrol edilmesine ilişkin düzenlemeler olduğu söylenebilir.

Mursi Cumhurbaşkanlığı Nasıl/Niçin kazandı? Halkın büyük çoğunluğu mursinin arkasında mıydı?

Mursi’nin karşısındaki Ahmet Şefik’in eski rejimin adayı olduğu için devrimin değerlerine sahip çıkmak adına Mursi ve Müslüman kardeşlere yönelik güçlü bir muhalif grup olmasına rağmen mesafeli kalmak suretiyle oylarını Mursi’den yana kullanmışlardır. www.bilgiajansi.com

Mursi’nin kazandıktan sonra attığı adımlar:
- 13 Ağustos’ta Hüseyin Tantavi ve Genel Kurmay Başkanı Sami Annan emekliye sevk edilerek yerine Abdülfettah el-Sisi’yi atadı.
- 22 Kasım’da kendisine olağanüstü yetkiler veren kararı onayladı. Bunlar:
  - Devrim sırasında suç işleyen eski rejim görevlilerinin yeniden yargılanması
  - Göreve geldiği tarihten itibaren başkanın aldığı tüm kararların yeni bir anayasa kabul edilip ve yeni bir halk meclisi seçilene kadar geçerli olması. www.bilgiajansi.com (hiçbir şekilde dava konusu edilememesi yani yargı yolunun kapalı olması, açılması halinde davaların iptal edilmesi)
  - Hiçbir yargı organının Kurucu Meclis’i ve Şura Meclisi’ni feshedemeyeceği,
  - Başkanın devrimin hedeflerini korumak için her türlü önlemi alması yetkisinin tanınması.
Bu durum yeni bir Hüsnü Mübarek rejimi mi geliyor endişesinin doğmasına sebep olmuştur. Bu endişe sonucu oluşan tepkilerle Temerrüd hareketi ortaya çıkmıştır
- Temerrüd Hareketi:
  - Mursi’nin görevi bırakması için kurulmuştur.
  - İstifa için (Muhammed Bedr tarafından) imza toplamaya başlamıştır.
  - Mursi’nin göreve başlangıç yıldönümünde 30 Haziran 2013 tarihinde Mursi karşıtlarının Tahrir meydanında gösteri yapmasına öncülük etmişlerdir.
  - Birçok hareket tarafından destek toplamışlardır.
Büyüyen olaylar darbeyle sonuçlanmış 3 Temmuz 2013 tarihinde ordu, Mursi’nin görevine son verdiğini, anayasa sürecinin askıya alındığını ve seçimlerin en kısa zamanda yapılacağını ilan etmiştir.
26-28 Mayıs 2014 ve 2018 seçimlerini Mursi’nin kendi döneminde göreve atamış olduğu Abdülfettah el-Sisi kazanmıştır.
Sisi yönetimi, Müslüman Kardeşler üyelerini ve liderlerini tutuklamış, birçoğuna idam cezası verdirmiştir.